Sinds 2013 geldt in Nederland een streefcijfer voor besturen en raden van commissarissen in grote bedrijven: minstens drie op de tien moet vrouw zijn. Al even lang wordt dat percentage niet gehaald, bij lange na niet. Bij de laatste telling ging het om 11 procent in raden van bestuur en 15 procent in raden van commissarissen.
Vooruitlopend op internationale vrouwendag (8 maart) en de nieuwe Bedrijvenmonitor Topvrouwen leggen wij stellingen over diversiteit voor aan drie vrouwen die de carrièreladder al succesvol beklommen hebben.
Sharita Boon (37) is commercieel directeur bij de Persgroep Employment Solutions, Elles van Teylingen (41) is oprichter en managing partner van recruitmentbureau Women in Sales, en personal-brandingspecialist Nancy Poleon (45) is eigenaar en oprichter van BrandedU.
Stelling 1. Evenementen zoals internationale vrouwendag, maar ook het uitreiken van carrière-awards speciaal voor vrouwen, zijn een vorm van gendersegregatie.
Nancy: ‘Daar ben ik het totáál niet mee eens. Ik ben vóór elke movement uit de geschiedenis waarbij mensen die niet gezien worden zichzelf kunnen laten zien. Of dat nou Martin Luther King met zijn ‘I have a dream’-speech is, de Gay Pride-beweging of een beweging om gelijkheid tussen man en vrouw te krijgen. Dit soort evenementen maakt juist zichtbaar dat we er zijn én biedt vrouwen een platform. De vrouwen die hier in het licht worden gezet zijn rolmodellen voor andere dames. Kijk maar naar Sharita.’
Sharita: ‘Eind vorig jaar won ik de Women in Sales Award, in het leven geroepen door Elles’ bedrijf. Uiteindelijk vond ik dat geweldig, maar toen ik hoorde dat ik genomineerd was, moest ik wel even slikken. Moest ik dit wel doen? Past dit wel bij mij? Zou ik niet door de mand vallen? Maar door het podium te pakken, laat je ook zien waar je voor staat en hoop je anderen te inspireren. Als ik een afdeling van 65 mensen kan leiden terwijl ik in Groningen woon, in Amsterdam werk en moeder ben van een jong kind, kunnen andere vrouwen dat ook.’
Elles: ‘Oneens. Met mijn bedrijf draag ik dagelijks bij door de diversiteit van bedrijven te verbeteren en deze bedrijven te helpen met hun diversiteitsstrategie om vrouwen meer zichtbaar te maken. Als je helemaal teruggaat naar de kern is het redelijk belachelijk dat we vrouwen zo op de kaart moeten zetten. Eigenlijk zou mijn bedrijf geen bestaansrecht moeten hebben.’
Stelling 2. Het wettelijk streefcijfer is gedoemd te mislukken.
Elles: ‘Absoluut eens. Maar dat had niet gehoeven. De overheid heeft gewoon niet de juiste tools gegeven. Er werden charters door bedrijven getekend waar uiteindelijk niks mee werd gedaan. Je kunt niet alleen doelstellingen neerzetten als overheid. Er werd door de overheid níét verplicht dat een bedrijf een beleid moet schrijven op het behalen van die 30 procent vrouwen aan de top voor 2020, noch werden ze verplicht hun recruitmentproces aan te passen. Er werd ook níét nagedacht over kinderopvang of het gelijktrekken van de salarissen tussen man en vrouw, zodat uiteindelijk zowel de vrouw als de man niet aan het kortste eind trekt om voor de kinderen te zorgen omdat één van hen het minst verdient.’
Sharita: ‘Ja, maar moet de overheid dat doen?’
Nancy: ‘Ja. De overheid bemoeit zich op tal van vlakken met het bedrijfsleven, maar ook met mijn privéleven. Neem nou bijvoorbeeld de anti-rookmaatregelen die door de overheid zijn genomen en heel ver zijn doorgevoerd. Het heeft er bij mij toe geleid dat ik ben gestopt. Dus waarom het een wel en het ander niet?’
Sharita: ‘Nou, ik vind het wel ver gaan om een zelfstandig opererende organisatie te verplichten hoe ze dat quotum moeten bereiken. Op het moment dat je een charter ondertekent moet je zelf nadenken over hoe je dit invult. Dat doen we bij ons ook. Wij nemen in het recruitmentproces zowel mannen als vrouwen mee naar gesprekken om vooroordelen zoveel mogelijk uit te sluiten. Ik vraag recruitmentbureaus op zoek te gaan naar vrouwen in sales en laat de vacatureteksten aanpassen zodat ze ook vrouwen aanspreken. 40 procent van mijn afdeling is vrouw.’
Maar er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden.
Elles: ‘Ik vind dat de bedrijven ook een moderniseringsslag mogen maken als het gaat om thuiswerken. We hebben zoveel IT-solutions tot onze beschikking. Dat hele 9-tot-5-idee is enorm achterhaald.’
Nancy: ‘Ik zie dat heel veel vrouwen me mailen tot etenstijd en daarna weer tussen tien en twaalf uur ’s avonds. Dat is de groep vrouwen met twee kinderen en een man.’
Sharita: ‘Dat is prima, maar dat zijn de vrouwen die ófwel in de top zitten óf op weg zijn naar de top. Er zijn nog steeds heel veel vrouwen die 20 uur per week werken en daardoor nooit carrière maken. Dat gat, tussen die topvrouwen die tig uur per week werken en de vrouwen die 20 uur per week werken, moet gedicht worden om gelijkheid na te streven.’
Elles: ‘Als deze vrouwen die ambitie hebben. Anders niet. Maar het moet in deze tijd niet meer zo zijn dat vrouwen maar 20 uur kunnen werken, omdat ze het anders thuis niet kunnen bolwerken. En dat komt helaas nog vaak voor.’
Nancy: ‘Als je gaat studeren, vind ik dat je ook wat moet gaan doen met dat vak. Met 20 uur per week kom je er niet. Of nog erger: wanneer vrouwen stoppen met werken omdat hun man 10.000 euro per maand verdient. Zo komen we er nooit.’
Sharita: ‘Helemaal mee eens.’
Nancy: ‘Dan weet je dat je over twee jaar wordt ingeleverd voor een tien jaar jongere versie en kun jij bij de sportschool gaan werken.’
Fotograaf Pieter Pennings begint te lachen.
Pieter: ‘Ah kom op…’
Sharita, Nancy en Elles tegelijk: ‘Ja, maar zo is het wél!’
Sharita: ‘Zou jij stoppen als je vrouw 10.000 euro per maand verdient?’
Pieter: ‘Nee, ik heb superleuk werk.’
Stelling 3. Er moeten consequenties zijn voor de bedrijven die het wettelijk streefcijfer niet halen.
Sharita: ‘Daar ben ik het niet mee eens. Nogmaals, we zijn een zelfstandig opererende operatie. Ze hebben helemaal niets te maken met de manier waarop ik het aanpak. Daar hoeven ze me dus niet voor te bestraffen óf te belonen.’
Nancy: ‘Maar anders gebeurt er niks. Dan is dat hele cijfer nutteloos. Alsof je tegen een kind zegt: nee dat mag niet, maar het vervolgens wel toestaat.’
Elles: ‘Ik ben absoluut voor een quotum. Maar wat er nu ligt is een bullshit-quotum. Je vraagt een kind om te leren fietsen, geeft ze een fiets en loopt weg. Dat wil overigens niet zeggen dat ik vind dat er consequenties aan vast moeten hangen, maar dat wil zeggen dat de overheid zich er makkelijk van af heeft gemaakt. En misschien moeten ze eens bij zichzelf beginnen. Als zij diversiteit op hun agenda zetten binnen alle overheidsinstanties nemen ze een mooie voorbeeldfunctie in voor de rest van het land.’
Nancy: ‘Is het niet schrijnend dat we een jonge man partijleider maken van D66 terwijl het ook een ervaren vrouw in de bloei van haar leven had kunnen worden? Was het een jonge vrouw geweest, dan wordt er gezegd: ze is te onervaren. Bij een jonge man wordt gezegd…’
Nancy en Elles op luide toon: ‘Hij heeft ambitie.’
Sharita: ‘Jeetje, we schreeuwen steeds harder.’
Stelling 4. Generalisering van de sekse werkt polariserend.
Er wordt gelachen.
Elles: ‘Soms moet je generaliseren om je punt te maken, zodat mensen erover gaan nadenken. Je brengt daarmee een gesprek op gang.’
Maar werkt stereotyperen tegen je, of geeft het een natuurlijke balans weer?
Nancy: ‘Het geeft een natuurlijke balans weer. Simon Sinek zei ooit in een interview: “Je hebt een vader en een moeder nodig. Hoe kan het dan dat een bedrijf je alleen mannelijk leiderschap leert?” Dat vind ik een heel interessante uitspraak, want het geeft aan dat er vanuit een ander referentiekader wordt gekeken en gedacht. Dat wil niet zeggen dat we de mannen moeten ontmannen, maar dat er ook vrouwelijke eigenschappen nodig zijn in een bedrijf.’
Elles: ‘Ik denk dat de tijd waarin we nu leven een meer feminien tijdperk is. Maatschappelijk gezien zie je dat vrouwen een grotere verbindende factor hebben in het bedrijfsleven. Er wordt heel anders gekeken naar zakendoen dan tien jaar geleden. Het draait om inhoud, partnership, connecties maken. Het gaat om een bepaalde creativiteit en niet alleen maar over geld verdienen.’
Psychiater en filosoof Damiaan Denys zei in een interview: ‘De paradox van gelijkheidsdenken is dat er pas gelijkheid is als we er niet meer over na hoeven te denken.’ Wanneer bereiken we dat punt?
Elles: ‘Misschien over een jaar of vijftig. Onderwerpen als gelijkheid, maar ook als discriminatie zitten zo diep in de cultuur verankerd. Dat verander je niet zomaar. Mijn moeder wilde een studie doen waar haar vader de toegevoegde waarde niet van zag. Zij heeft uiteindelijk door kunnen studeren, zoals ik. Dat is nog maar één generatie geleden.’
Nancy: ‘Ik denk dat het sneller zal gaan door de komst van social media en het veranderende tijdperk waarin we nu leven. Mijn vader zei altijd: “Jij zult altijd twee keer zo hard moeten werken om jezelf te bewijzen omdat je vrouw en zwart bent.” Daar had hij gelijk in, maar ik kan het nu beter loslaten. Waar in de jaren tachtig de kranten nog bol stonden van allerlei toestanden waar Surinamers de schuld van kregen, zijn het inmiddels de Turken en de Marokkanen. Dat gaat met de tijd ook voorbij.’
Sharita: ‘Daar heb je wel gelijk in. Discriminatie is inderdaad eenzelfde soort onderwerp. Toch zie ik dat ook daar een verandering in positieve zin is ontstaan.’
Nancy: ‘Er is zelfs zojuist een ex-PVV’er bekeerd tot de islam.’
Elles: ‘Als we daarop af moeten gaan, heeft de politiek toch nog een goed voorbeeld gegeven en moeten we gelijkheid inderdaad binnen tien jaar weten te realiseren.’
Bron: Jolie Jacobs @Intermediair
Foto’s: Pieter Pennings
